Âm thanh của thời gian – Những mẫu đồng hồ điểm chuông

(Watchbook.vn) - Ngày nay, những chiếc đồng hồ chủ yếu hiển thị thời gian qua mặt số, và những âm thanh chúng ta có thể nghe thấy được chỉ là tiếng tick tock của bộ thoát. Nhưng bên cạnh đó, những nhà sản xuất thỉnh thoảng vẫn đưa đến cho chúng ta những chiếc đồng hồ đặc biệt với khả năng điểm chuông báo giờ...

Trong tiếng Anh, từ đồng hồ (clock) được bắt nguồn từ một từ tiếng Hà Lan trong khoảng năm 1100-1500: clocke; và từ clocke lại bắt nguồn từ một từ tiếng Latin: clocca (chuông). Đúng như vậy, những chiếc đồng hồ cơ học đầu tiên không hề có mặt số mà chỉ báo giờ qua những tiếng chuông.

Dần dần theo thời gian, những dụng cụ báo giờ ngày càng được thu nhỏ lại, và chiếc đồng hồ ra đời. Ngày nay, những chiếc đồng hồ chủ yếu hiển thị thời gian qua mặt số, và những âm thanh chúng ta có thể nghe thấy được chỉ là tiếng tick tock của bộ thoát.

Nhưng bên cạnh những chiếc đồng hồ thông thường, những nhà sản xuất thỉnh thoảng vẫn đưa đến cho chúng ta những chiếc đồng hồ đặc biệt với khả năng điểm chuông báo giờ, và bài viết này chính là để giới thiệu những chiếc đồng hồ như vậy.

Đồng hồ báo thức (Alarm)

Một chiếc đồng hồ báo thức được thiết kế để rung chuông vào một khoảng thời gian nhất định. Tôi có thể chắc chắn rằng không một ai thích tiếng chuông báo thức kêu vào mỗi buổi sáng, nhưng đồng thời không một ai có thể phủ nhận tác dụng của một chiếc đồng hồ báo thức.

Đây có lẽ là một tính năng lâu đời nhất của đồng hồ. Chiếc đồng hồ báo thức đầu tiên có kích thước khá lớn, và chỉ được đặt một chỗ. Và theo thời gian, với sự phát triển của công nghệ thì vào thế kỷ 16, những chiếc đồng hồ bỏ túi cũng có tính năng báo thức.

Chiếc đồng hồ đeo tay có tính năng báo thức đầu tiên được phát minh bởi Eterna, nhưng phải đến năm 1947 thì những chiếc đồng hồ như vậy mới được phát triển mạnh mẽ nhờ sự nổi tiếng của mẫu đồng hồ huyền thoại Vulcain Cricket. Bên cạnh Vulcain Cricket, một mẫu đồng hồ báo thức nổi tiếng khác chúng ta cũng phải nhắc tới chính là Memovox của Jaeger-Lecoultre. Cả hai hãng đều sản xuất những chiếc đồng hồ lặn có khả năng phát ra âm thanh dưới nước, nhằm nhắc nhở thợ lặn về thời gian quay trở lại mặt nước.

Đồng hồ báo thức sẽ có một cơ chế búa gõ vào một chiếc chuông nhỏ hoặc gõ trực tiếp lên vỏ đồng hồ, chiếc búa sẽ lấy năng lượng từ dây cót. Cơ chế báo thức sẽ được gắn trực tiếp với bộ máy đồng hồ qua một bánh răng đặc biệt, sẽ hoạt động khi đến một mốc thời gian nhất định.

Repeater

Một chiếc đồng hồ Repeater sẽ đánh chuông báo thời gian khi người dùng nhấn nút hoặc gạt công tắc. Có nhiều loại Repeater khác nhau: chỉ đánh chuông báo số giờ hoặc báo chính xác tới từng phút.

Ví dụ, một chiếc quarter repeater sẽ có 2 tiếng chuông khác nhau báo số giờ và mỗi khoảng thời gian 15 phút, 5-minute repeater sẽ báo số giờ và mỗi khoảng thời gian 5 phút, trong khi đó minute repeater sẽ báo số giờ, mỗi khoảng thời gian 15 phút và cuối cùng là số phút (5 giờ 47 phút sẽ là 5 âm trầm, 3 âm trầm-bổng và 2 âm bổng).

Ngày nay, những mẫu quarter repeater và 5-minute repeater rất ít khi được sản xuất, những hãng đồng hồ sẽ chỉ tập trung vào những mẫu đồng hồ minute repeater. Tất cả những mẫu đồng hồ Repeater đều là những mẫu đồng hồ cực kỳ phức tạp và yêu cầu kỹ năng rất cao từ những người thợ chế tác.

Ngày nay, việc sản xuất những chiếc đồng hồ như vậy phần lớn là để những hãng đồng hồ khoe kỹ năng chế tác của họ chứ không đặt nhiều vào ứng dụng thực tế. Những chiếc đồng hồ Repeater được phát minh ra vào thời điểm trước khi có điện, nhằm phục vụ người dùng có thể xem giờ vào ban đêm. Chiếc đồng hồ Repeater đầu tiên được phát minh bởi Edward Barlow vào năm 1676.

Những nhà sản xuất đồng hồ luôn quan tâm rất nhiều tới chất lượng âm thanh, họ phải điều chỉnh kỹ lưỡng sao cho âm thanh phát ra có âm lượng lớn nhất, tiếng trong nhất và vang nhất có thể.

Chuông phải đặt ở vị trí cực kỳ chính xác và được chỉnh âm hoàn hảo. Góc độ và lực gõ của búa cũng phải được điều chỉnh kỹ lưỡng, và mỗi lần búa được gõ vào chuông phải đảm bảo đúng nhịp. Đây là một quá trình tiêu tốn rất nhiều thời gian và yêu cầu một người thợ có tay nghề cao cùng với khả năng cảm âm tốt mới có thể hoàn thiện được.

Để cho ra được chất lượng âm thanh tốt nhất, những nhà sản xuất đồng hồ đã đưa ra rất nhiều cải tiến đáng kể: có chiếc đồng hồ sử dụng tới 4 bộ chuông để mô phỏng tiếng chuông đồng hồ Big Ben. Thiết kế bộ máy cơ học và vỏ đồng hồ cũng được cải tiến sao cho đạt được sự cộng hưởng âm hoàn hảo nhất.

Grande Sonnerie và Petite Sonnerie

Grande Sonnerie và Petite Sonnerie cùng chiếm vị trí cực kỳ quan trọng trong thế giới đồng hồ, và đây cũng là những cơ chế đồng hồ phức tạp nhất. Cả hai đều tự động đánh chuông khi đến các mốc ¼ giờ, nhưng Grande Sonnerie thì sẽ lặp lại tiếng chuông báo số giờ ở các mốc ¼ giờ còn Petite Sonnerie sẽ chỉ báo số giờ 1 lần. Cả hai đều có một nút phụ để bật hoặc tắt tính năng đánh chuông này, và một nút bấm khác với tính năng giống như Repeater.

Có không nhiều nhà sản xuất đồng hồ có thể sản xuất những chiếc đồng hồ như vậy. Bên cạnh việc chế tác tính năng đánh chuông báo giờ, họ còn phải xử lý một vấn đề khác khó khăn hơn rất nhiều: điều chỉnh mức năng lượng tiêu thụ.

Năng lượng sẽ phải được lưu trữ và giải phóng đúng lúc cần thiết, và thông thường các hãng đồng hồ sẽ sử dụng thêm một hộp cót phụ. Nhưng có một trường hợp đặc biệt là FP Journe Sonnerie với chỉ một dây cót duy nhất cung cấp năng lượng cho cả 2 cơ chế đếm giờ và điểm chuông.

Đồng hồ chơi nhạc

Lấy cảm hứng từ những chiếc hộp nhạc, một số chiếc đồng hồ đeo tay cũng có khả năng phát ra những bản nhạc khi nhấn nút hoặc đến đúng mỗi mốc giờ. Bên cạnh các yêu cầu kỹ thuật đã nói tới ở trên, việc thu nhỏ cơ chế phát nhạc cũng là một thành tựu lớn trong giới đồng hồ.

Ulysse Nardin đã giới thiệu chiếc đồng hồ Stranger có khả năng chơi bản nhạc “Stranger in the Night” của Frank Sinatra. Họ đã thiết kế lại cơ chế phát nhạc cổ điển, thay thế bằng một chiếc đĩa quay được gắn những chiếc ghim nhỏ tương tác với 10 miếng sắt được gắn trên mặt đồng hồ.